Historiek
Pioniersfase
In 1982 werd voor het eerst thuisbegeleiding georganiseerd voor gezinnen met een kind met autisme. Het waren de ouders zelf, verenigd in de oudervereniging VVA (Vlaams Vereniging Autisme), die met eigen middelen een beperkt aantal beroepskrachten aantrokken om ouders thuis te kunnen ondersteunen in de opvoeding van hun kind met autisme.
Het eerste Besluit op Thuisbegeleiding (1987) maakte mogelijk dat per provincie één thuisbegeleidingsdienst werd erkend en gesubsidieerd per handicap. Voor de doelgroep autisme echter werd slechts één thuisbegeleidingsdienst in heel Vlaanderen erkend. De prevalentie van de beperking autisme werd toen nog erg minimaal ingeschat door de Vlaamse Overheid. De eerste jaren dat de zorgvorm thuisbegeleiding voor personen met autisme erkend was, werd slechts met mondjesmaat uitbreiding van erkenning toegekend. Het aantal vragen naar thuisbegeleiding steeg echter spectaculair in de jaren ‘90. Zo ontstond voor het eerst een lange wachtlijst.
Onafhankelijkheid
Eind 1997 werd onze thuisbegeleidingsdienst onafhankelijk van de VVA. Thuisbegeleiding kreeg een nieuwe juridische structuur, er werd een aparte VZW opgericht, een nieuwe Raad van Bestuur trad aan, een nieuwe directeur werd aangeworven en de naam veranderde in TBA.
Vanaf 1998 werden extra inspanningen geleverd door de Vlaamse Overheid om de achterstand die ten aanzien van thuisbegeleiding voor de doelgroep autisme was ontstaan, stilaan weg te werken. De snelle groei van personeelsvolume op relatief korte tijd en de te omvangrijke werkregio noopten de TBA ertoe om de thuisbegeleidingsdienst op te splitsen. De TBA richtte daarom een tweede vestigingsplaats op in Wilrijk naast de bestaande vestigingsplaats te St.-Amandsberg. In 2002 splitste de TBA op in twee onafhankelijke VZW’s. Elke vzw kreeg een andere naam. De dienst te Wilrijk kreeg de naam: Het Raster, die te St-Amandberg Tanderuis vzw, en heeft als werkregio nog enkel de provincies Oost-Vlaanderen en West-Vlaanderen. De naam Tanderuis vzw verwijst naar ‘het andere huis’ of ‘een huis voor mensen die anders zijn’.
Groei divers begeleidingsaanbod
Het ondersteuningsaanbod van Tanderuis vzw groeide niet alleen, maar er kwam ook meer diversiteit in het begeleidingsaanbod. De thuisbegeleiders werden onderverdeeld in vier aparte werkingen: vroegbegeleiding, kinderwerking, adolescentenwerking en volwassenenwerking. Elke werking heeft zijn specifieke accenten in de begeleiding. Naast de individuele thuisbegeleiding ontstonden er ook andere ondersteunende mobiele en ambulante begeleidingsvormen (bv. bezoekouderwerking, praktisch pedagogische ondersteuning) en vormen van groepsbegeleiding (bv. oudercursussen, brussenwerking, grootouderwerking, en vrijetijdsondersteuning).
Naast deze inhoudelijke evoluties kende onze dienst ook organisatorische herstructureringen. Omwille van de nood aan provinciale verankering drong de opsplitsing van onze biprovinciale erkenning zich op. In 2007 werd de splitsing van Tanderuis vzw in twee provinciale diensten goedgekeurd door het VAPH en vanaf 1 januari 2008 werd de VZW-structuur voor een tweede maal gesplitst in een West-Vlaamse vestigingsplaats en een Oost-Vlaamse. De vestigingsplaats te Roeselare kreeg de naam vzw Victor en werd onafhankelijk van Tanderuis vzw.
Omwille van een sterk evoluerende maatschappelijke omgeving, met sterk evoluerende sectorale en intersectorale regelgeving als gevolg, ontplooide Tanderuis vzw zich van een thuisbegeleidingsdienst tot een centrum met een breed aanbod van ambulante, mobiele en groepsgerichte begeleidingsvormen voor personen met autisme in Oost-Vlaanderen.
Nieuwe vestigingsplaats
Deze evoluties en de uitbreiding van capaciteit maakte dat de bestaande vestigingsplaats te klein werd. Na een lange zoektocht werd eind 2011 in Melle een geschikt gebouwencomplex gevonden dat tevens beantwoordde aan de nood en wens tot uitbreiding van het zorgaanbod. Het gebouwencomplex werd in februari 2012 officieel aangekocht. De verbouwingswerken werden opgestart in maart 2012. In maart 2013 werden de nieuwe gebouwen in gebruik genomen.
Inkanteling rechtstreeks toegankelijke hulp
Met deze nieuwe infrastructuur en trouw aan onze missie en visie, werd op de ingeslagen weg verder gegaan om de bestaande dienst- en hulpverlening verder uit te bouwen. Als actieve, moderne en dynamische dienst speelden we creatief in op de nieuwe maatschappelijke tendensen en de beleidslijnen die ook werden uitgezet in de perspectiefnota 2020 van Vlaams Minister Vandeurzen. Tanderuis vzw was verplicht om actief na te denken over een goede positionering in dit bijzonder snel evoluerend zorglandschap.
In 2016 werd door de overheid beslist om de zorgvorm thuisbegeleiding vanaf 1 januari 2017 te laten inkantelen in de regelgeving rechtstreeks toegankelijke hulp (RTH). Concreet betekent dit dat de overheid vanaf 2017 het BVR TB opgeheven heeft. Na 30 jaar verdwijnt hierdoor de zorgvorm ‘thuisbegeleiding’ en wordt Tanderuis vzw officieel een RTH-dienst. Tanderuis vzw blijft binnen deze nieuwe realiteit van RTH echter kiezen voor het behoud van zijn gespecialiseerde en autismespecifieke hulpverlening in de regio Oost-Vlaanderen.
Uitbouw zorgfuncties
Door de wettelijke inkanteling van de zorgvorm thuisbegeleiding in de rechtstreeks toegankelijke hulp positioneert Tanderuis vzw zijn begeleidingsaanbod vanaf 2017 voor de toegangspoort. Concreet wil dat zeggen dat er geen toegangsticket (PEC-ticket bij VAPH en ISV bij IJH) meer nodig is en dat elke gebruiker in dialoog met zijn begeleider, zijn ondersteuning zelf vorm kan geven. De gebruiker kan er voor kiezen om exclusief in te zetten op mobiele of ambulante begeleiding maar kan er ook voor kiezen om zorgfuncties te combineren (bv. deels mobiele en ambulante begeleiding, deels groepsbegeleiding of deels dagopvang of verblijf).
Met de ruimere infrastructuur te Melle kiest Tanderuis vzw ervoor om de bestaande dienstverlening ten aanzien van personen met autisme de komende jaren ook nog verder uit te breiden. Tanderuis vzw biedt binnen deze rechtstreeks toegankelijke hulp niet enkel de gekende mobiele, ambulante ondersteuning en groepsbegeleiding aan, maar verruimt zijn ondersteuningsaanbod ook met rechtstreeks toegankelijke vormen van dagopvang (bv. beperkte vakantieopvang, autisme-vriendelijke kampen, zinvolle vrije tijdsbesteding, … ) en verblijf (bv. autisme-vriendelijke vakantiekampen met overnachting, weekends, …).
Outreach en ASStheek
Naast RTH-dagopvang en RTH-verblijf is één van de nieuwe dienstverleningsmogelijkheden ‘outreach’. Dat betekent kort gezegd dat onze dienst binnen het regelgevend kader RTH aan handicap-specifieke kennisoverdracht kan doen. Dit maakt mogelijk dat de 35-jarig opgebouwde specifieke autisme knowhow veel breder maatschappelijk kan worden ingezet en betekent een ware paradigma-omslag in onze werking. Hierdoor kunnen we veel meer mensen bereiken dan onze cliënten alleen. De ASStheek, die volledig gerealiseerd werd met middelen via sponsoring, vormt de materiële onderbouw om deze kwaliteitsvolle outreach te kunnen uitvoeren. We geloven erin dat dit tevens een gedeeltelijke oplossing kan bieden aan de wachtlijstproblematiek. Door kwaliteitsvolle input van autismespecifieke knowhow aan reguliere diensten, mantelzorgers en diensten uit belendende sectoren dragen we bij tot een autismevriendelijkere samenleving, bevorderen we inclusie van mensen met autisme en wordt in sommige gevallen gespecialiseerde hulpverlening overbodig. De ASStheek is vrij toegankelijk voor iedereen die interesse vertoont voor de problematiek autisme.
Oprichting Liga Autisme Vlaanderen
Om aan de vele maatschappelijke uitdagingen in de toekomst beter tegemoet te kunnen komen, bundelen we als kleinschalige organisatie samen met de collega-diensten thuisbegeleiding autisme uit de andere provincies, de krachten. Enerzijds stellen we vast dat schaalvergroting en netwerkgebonden initiatieven meer en meer aan belang winnen, anderzijds merken we dat de eigenheid van kleinschalige organisaties en het belang van handicap-specifieke expertise dreigt verloren te gaan. Daarnaast lanceerde Minister Vandeurzen begin 2017 het Vlaams Actieplan Autisme met beleidsaanbevelingen om de participatiekansen van mensen met autisme te vergroten. Daarom werd op 1 oktober 2017 de Liga Autisme Vlaanderen opgericht met als doel de autisme-specifieke hulpverlening in Vlaanderen te versterken zowel op niveau van beleid als uitvoering en nieuwe projecten uit te bouwen voor heel Vlaanderen.
In 2018 stond de uitwerking van 4 projecten op stapel: uitbouw outreachbibliotheek, organisatie van autisme-specifieke zomerkampen met overnachting, opstart online hulpverlening en de organisatie van een Vlaams congres over autisme.
Intersectorale RTH
In het najaar 2018 ontstonden er 15 regionale en intersectorale RTH-projecten in Vlaanderen als gevolg van een intersectorale oproep van de overheid om de rechtstreeks toegankelijke jeugdhulpverlening te versterken. In Oost-Vlaanderen werden 3 regionale projecten goedgekeurd waaraan Tanderuis vzw ook actief participeert. Het gaat om de regio Meetjesland (RTJ De Tafels), regio Gent (Samen 1 Plan Gent) en regio Waas&Dender (Krachtgericht Waas&Dender).
Tanderuis vzw neemt deel aan deze projecten vanuit de overtuiging dat dit voor Tanderuis vzw een meerwaarde kan betekenen enerzijds door het delen van de autisme-specifieke kennis met tal van intersectorale zorgaanbieders en anderzijds door het beter leren kennen van jeugdzorgaanbieders uit andere sectoren gepaard gaand met nieuwe begeleidingsmethodieken. Deze sterke tendens tot regionalisering van de zorg noopt Tanderuis vzw ook om na te denken over hoe het zijn interne overlegstructuur kan aanpassen aan deze nieuwe realiteit.